İÇME SUYU NASIL OLMALI?

Ülkemizde içme ve kullanma suyu; insanların günlük faaliyetlerinde içme, yıkanma, temizlik ve bu gibi ihtiyaçları için kullandıkları, muhtevasında bulunması gereken özellikleri TS 266 ile belirlenmiş olan sulardır. İçme suyunda hastalık yapıcı hiçbir mikroorganizma bulunmamalı; klorür, sülfat, çinko, nitrit, kurşun gibi kimyasal maddeler belirlenen miktardan fazla olmamalı; renk, bulanıklılık, pH istenen özelliklerde olmalıdır.
İçme ve kullanma suyunun kalitesindeki bozulmalar çeşitli hastalıklara yol açabilmektedir. Bu yüzden içme suyunun belirli özelliklere sahip olması gerekiyor; bunları kısaca şöyle özetleyebiliriz:

•Hastalık yapıcı mikroorganizmalar içermemelidir.
•Kokusuz, renksiz, berrak ve içimi hoş olmalıdır.
•Sularda fenoller, yağlar gibi suya kötü koku ve tat veren maddeler bulunmamalıdır.
•Yeterli derecede yumuşak olmalıdır.
•Ne aşındırıcı olmalı, ne de taş yapmalıdır.
•Hidrojen sülfür, demir ve mangan gibi elementleri ihtiva etmemelidir. •Suda sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmamalıdır.
•Bazı kimyasal maddeler zehirli etkiyapabilir; arsenik, kadmiyum, krom, kurşun, cıva gibi. Bunun yanında baryum, nitrat, florür, radyoaktif maddeler, amonyum, klorür gibi maddeler sınır değerlerinin üzerinde sağlığa olumsuz etkileri olan maddelerdir. Bazı kimyasalların varlığı aynı zamanda, suya kirli suların karıştığının göstergesidir. Sular kullanma maksatlarına uygun olmalıdır.

İçilebilir suyun özelliklerini üç grup altında toplamak mümkündür:
1. Fiziksel özellikler: Renk, koku, sıcaklık vb.
2. Kimyasal özellikler: Sertlik derecesi, organik ve inorganik içerikler, pH ve zehirli bileşikler vb.
3. Biyolojik özellikler: Bakteriler, virüsler, parazitler vb.

Bazı sular, yüksek düzeylerde bulunması halinde sağlık için tehlikeli olabilecek pek çok kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik kirleticiler içerebilmektedir. Kurşun, arsenik, benzen gibi maddeler kimyasal kirleticilerdendir. Mikrobiyolojik kirlenmeyi ise bakteriler, virüsler ve parazitler oluşturmaktadır. Cam kırıkları, metal ve kağıt parçaları, toz, toprak gibi katı atıklar fiziksel kirlenmeyi oluştururlar. Gündelik hayatta kullandığımız aerosoller*, yapay tatlandırıcılar, kozmetik ürünleri, her türlü boya, böcek ilaçları, ilaçlar, plastikler gibi maddeler tatlısu kaynaklarımıza karışarak sağlığımızı tehlikeye sokan sayısız insan yapımı kimyasallardan sadece bir kaçıdır. Pek çok bulaşıcı hastalık, kirli su vasıtasıyla insanlara geçebilmektedir. Fakat suyun önemi ve sebep olabildiği hastalıklar ancak son 150 yılda algılanmaya başlanmıştır. Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) gelişen ülkelerdeki hastalıkların % 80’inin su ile ilişkili olduğunu tahmin etmektedir. Günümüzde geri kalmış ülkelerde bebek ölümlerinin önemli bir nedeni de budur. Küçük çocuklar yüksek düzeylerde nitrat ve kurşun gibi bazı kirleticilere karşı çok hassastırlar. İçme suyundaki kurşun, bebek ve çocuklarda, fiziksel ve zihinsel gelişme bozukluklarına; yetişkinlerde ise kan basıncının artışına neden olabilmektedir. Uzun yıllar kurşun miktarı fazla su içen yetişkinlerde böbrek sorunları ve yüksek tansiyon gelişebilmekte, içme suyundaki yüksek miktarda nitrat da ciddi hastalıklara neden olabilmektedir.

DAMACANA VE PET ŞİŞELERDEKİ SULARIN ZARARLARI

Damacana suların birçoğu sağlık standartlarına uygun değildir. Uygun koşullarda depolaması ve dağıtımı yapılmayan, mikrop ve zararlı bakteri kaynağı damacana sular ishal, diyabet, kalp ve kansere kadar pek çok hastalığa yol açıyor. Plastik ambalaj alırken altına bakın üçgen içinde 3, 6 ve 7 sayıları bulunan plastikler gıda ve içecekler için güvensizdir. Diğerleri yani 1, 2, 4 ve 5 ise nispeten güvenlidir. Damacana 7 numaradır yani Polikarbonat. PET plastik şişe ise 1 numaradır. Türkiye’de 2013 yılında yıllık kişi başı ortalama Su tüketimi 54 litre PET, 81 litre Damacana (toplam 135 litre Ambalajlı Su) olarak gerçekleşmiştir.

Polikarbonat Damacanalar dönüşümlü ambalajlardır. Her dolumdan önce tam otomasyon sistemlerle yıkanması ve sterilizasyon işlemine tabi tutulması gerekmektedir. Yıkama işlemin ise Sağlık Bakanlığı yönetmeliklerine uygun olarak minimum 55 derece ve üstü bir ısıda gerçekleştirilmelidir. Damacana ambalajlar dolum işleminden önce bir dış yıkama ünitesinden, dört ayrı iç yıkama ünitesinden geçmelidir. Sorun genelde son durulama işleminde yeteri kadar temiz su kullanılmamasından kaynaklanır. Bu durumda deterjan ve dezenfektan kalıntıları kalabilir.

Ayrıca Damacana’ların en fazla 50-60 defa kullanılması önerilmektedir. Ama sizce kaç defa kullanılıyorlar? Damacanaların 14 derecede muhafaza edilmesi gerekiyor ama ülkemiz şartlarında özellikle yaz mevsiminde bu mümkün değil. Bakanlık açıklamaları bugüne kadar dolum tesisleri ve damacanaların doğru dürüst denetlenmediğini kesin olarak ortaya koyuyor. Bakanlığın ruhsat verirken sıkı bir denetim yaptığı, daha sonra denetimi firmalara bıraktığı, kendisinin ise üç ayda bir firma tarafından getirilen numuneleri denetlediği, şişelenmiş hiçbir ürünü ise bugüne kadar hiç denetlemediği anlaşılıyor.

REVERSE OSMOSIS

Osmoz, suyun herhangi bir dış kuvvet olmaksızın yarı geçirgen bir zardan, az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçişidir. Ters Osmoz, yarı geçirgen membran kullanılarak sudan çözünmüş maddelerin arıtılması işlemidir. Reverse Osmosis sistemi çapraz akış filtrasyon prensibine göre çalışır.Bu sistemde yüksek basınç uygulanan su, membranlara doğru itilir.

Membranlara doğru itilen ham suyun bir kısmı, yüksek basıncın etkisiyle yarı geçirgen membranın karşı tarafına geçerken, besleme tarafında kalan kontsantre su membran yüzeyini süpürerek drenaja atılır.

Reverse osmosis sistemleri çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. İçme suyu elde etmenin dışında atıksu arıtımı, endüstriyel amaçlı saf su üretimi, tuzlu sudan ya da deniz suyundan tuzun uzaklaştırılması sayılabilir.

BISPHENOL A NEDİR, İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR?


Bisphenol A; iki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşmesiyle elde edilen bir tür organik bileşiktir. Bisphenol A, en bilinen ismiyle BPA sert plastiklerin içinde bulunan kimyasal bir bileşendir ve gıda ve içecek ambalajlarında bulunur. İnsan vücudunda östrojen ve diğer hormonlara benzer yapıdadır.

BPA birçok ürünün yapımında kullanılmaktadır ki bunlar; su şişelerinde, biberonlarda, diş dolgularında,izolasyon maddelerinde, dişle ilgili aletlerde, tıbbi aletlerde, göz lenslerinde, DVD ve CD’lerde, evde kullanılan elektroniklerde ve spor aletlerinde kullanılmaktadır. BPA, gıdaları ve içecekleri epoksi yapıştırıcısı gibi sardığından dolayı tercih edilmektedir. Bisphenol A, bir endokrin engelleyicidir ki bu doğal hormonların fonksiyonuna, hareketine, transferine, salgısına ve üretimine müdahale eden bir maddedir. BPA,vücudumuzdaki kendi hormonlarımızın sahtesidir. Bu da sağlığımız için tehlikelidir. Bebekler ve küçük çocuklar, BPA’nın etkilerine karşı oldukça hassaslar. Bazı uzmanlar BPA’yı güvenilir bulmasa da, önceki birçok çalışmayı gözden geçirip tekrar yayınladılar. Endokrin Topluluğu (Amerika) 2009’da BPA’nın insanlara fazla etkisi olduğunu açıkladı. CDC’nin (Hastalık Kontrol Merkezi) yaptığı araştırmalar sonucunda yetişkin insanların idrarında %95,çocuklarda ise %93 oranında BPA olduğunu açıkladı.

Adet Düzensizliği – Brigham’daki Kadın Hastanesi’ndeki doktorlar İnsan yumurtasının olgunlaşmasında BPA’nın etkisi olduğunu gösterdi. Kadınlardaki Kalp Hastalıkları – Cincinnati Üniversitesi’ndeki bilim adamları BPA’nın kadınlarda kalp hastalıklarına sebep olduğunu gösterdi.

Tip-2 Diyabet – İngiltere’de yapılan bir araştırma idrardaki BPA nın yüksek oranları tip-2 diyabete,kardiyovasküler hastalıklara ve karaciğerdeki enzim anormalliklerine sebep olduğunu gösterdi.